به روز رسانی مطلب: برای مشاهدهی ویدیوی کامل در خصوص آزمون صدور مجوز ایجنتی توسط فیفا، به این مطلب مراجعه کنید.
(این قسمت از پادکست، بخشی از مجموعه مطالب کوتاه آموزشی، در خصوص آشنایی مقدماتی با حقوق ورزش است.)
ایجنت ورزشی کیست؟
میخواهیم یک آشنایی کلی داشته باشیم با مفهوم "ایجنت ورزشی".
منظور ما از ایجنت ورزشی چی هستش؟ ایجنتها، چه کارهایی میکنن و چه خدماتی ارائه میدن؟ چه قابلیتهایی نیاز هستش برای فعالیت توی این حوزه؟ و اینکه کسب درآمد ایجنتها به چه صورت هستش؟
اول یک تعریف ساده از ایجنت داشته باشیم. ایجنت یک کلمهی انگلیسیه که معنی نماینده میده. شخصی که به صورت قانونی، شخص دیگهای رو نمایندگی میکنه. ایجنت ورزشی هم کسی هستش که به صورت قانونی، یک شخص ورزشی رو نمایندگی میکنه. مثلاً یک بازیکن فوتبال، یک مربی ورزشی و حتی یک باشگاه. البته ایجنت مسابقات رو هم داریم که برگزاری یک مسابقه رو انجام میدن، اما موضوع بحث ما نیست.
خب، حالا منظورمون از نمایندگی کردن توسط ایجنت چیه؟ دقیقا چه کاری انجام میدن؟
نمایندگی ایجنت ورزشی، یعنی ایجنت، در فرآیند مذاکرات و یا انعقاد قرارداد، سعی میکنه منافع شخص رو دنبال کنه و از طریق مذاکره، مواردی که به نفع بازیکن هست رو بدست بیاره. مثلاً به نفع بازیکن هستش، که مبلغ قراردادش بیشتر باشه، مدت قرارداد برای بعضی بیشتر خوبه و برای بعضی کمتر. پاداش در قرارداد بازیکن قرار بگیره و خلاصه تا میتونه در جهت منافع اون کسی که نمایندگی میکنه، تلاش کنه.
اما باید این رو هم در نظر داشته باشیم، بعضی وقتها این خدمات خیلی فراتر از صرفاً مذاکرات و انعقاد قرارداد میره و حالت مدیر برنامهای میگیره. یعنی ایجنت، سعی میکنه همه کارهای بازیکن رو واسش برنامهریزی کنه، حتی شاید در این حد که مثلاً برنامه سفر تفریحی بعدیش رو هماهنگ کنه و واسش بلیط بخره.
بذارید این قسمت نقش یک ایجنت توی زندگی یک ورزشکار حرفهای رو با این مثال تمام کنم. گفته میشه وقتی خونهی پوگبا، فوتبالیست معروف تیم ملی فرانسه، آتش میگیره، به اولین کسی که زنگ میزنه، ایجنتش مینو رایولا بوده که ازش میپرسه چیکار کنم؟ و خب مینو رایولا میگه زنگ بزن آتش نشانی. یعنی به حدی ارتباط بازیکن و ایجنت نزدیک بوده که توی این شرایط به اولین فرد کمک کنندهای که فکر کرده، ایجنتش بوده!
حالا از چه طریقی یک نفر وارد فعالیت ایجنتی میشه؟ حالات مختلفی هستش. مثلاً یک حالت رایج این هستش که کسی که خودش بازیکن بوده و ارتباطات خوبی داشته، بعد از اتمام فعالیت حرفهایش شروع به فعالیت ایجنتی میکنه. یا اینکه خودش ورزشکار نبوده، اما مثلاً یک ورزشکار معروف پسرش بوده و از این طریق وارد این حوزه شده، نمونه؟ پدر نیمار، یا پدر مسی. یا فعالیت رسانهای داشته و اومده وارد این فضا شده. یا اصلا ممکنه هیچ کدوم از این حالتها نباشه و شخصی خارج فضای فوتبال، بیاد و کم کم وارد فضای ایجنتی بشه.
خب، حالا ایجنتها چه قابلیتهایی نیاز دارن؟
طبیعتاً مثل هر کار دیگه، برای فعالیت توی یک حوزه، باید افراد فعال اون حوزه رو خوب بشناسن، فضای اون ورزش رو خوب بشناسن و بتونن با اونها به خوبی ارتباط بگیرن. کار اصلی ایجنت اینه که آدمها رو به هم وصل میکنه، مثلاً بازیکن رو به باشگاه. خب کسی که با بازیکنها نتونه ارتباط برقرار کنه و یا با باشگاهها در ارتباط نباشه، نمیتونه ایجنت خوبی هم باشه.
اما جدا از اینها، آیا لازمه که ایجنت رشته حقوق خونده باشه؟ نه لزوماً نیاز نیست. در فرآیند انعقاد قرارداد، ایجنتها هم از وکلای ورزشی مشورت میگیرن و سعی میکنن بهترین قرارداد ممکن رو برای موکلشون منعقد کنن. اما خب طبیعیه، اگر ایجنت خودش اطلاعات حقوقی خوبی داشته باشه، حتماً این موضوع خیلی میتونه بهش کمک کنه. علاوه بر این، داشتن سواد مالی هم یکی دیگه از قابلیتهایی هستش که حتماً کمک کننده خواهد بود. پس اگر بخوایم جمع بندی کنیم، قدرت مذاکره و ارتباط گیری بسیار بالا در کنار دانش حقوقی و مالی، سه ویژگی اصلی برای فعالیت توی این حوزه هستن.
خب حالا ایجنت، همین که این قابلیتها رو داشت، میتونه شروع به فعالیت کنه؟ نه. غالباً برای فعالیت ایجنتی رسمی، نیاز به گرفتن تاییدیه از طریق فدراسیون هستش. برای مثال، فیفا طبق سیستم جدیدش، قراره آزمون برگزار کنه و افرادی که بتونن در این آزمون پذیرفته بشن، میتونن به صورت رسمی ایجنت بشن و کارشون رو پی ببرن.
درآمد ایجنتها چقدره؟ خب طبیعیه که عدد و رقم دادن غیر ممکنه و بسته به شرایط هر ایجنت میتونه متفاوت باشه. اما بگذارید این رو توضیح بدم که نحوهی درآمد ایجنتها چطور هستش؟ ایجنتها معمولاً به صورت کمیسیونی کسب درآمد میکنند. در شرایط معمول، درصدی بین مثلاً 3 تا 10 درصد کمیسیون دریافت میکنند. مثلاً، ایجنتی یک بازیکن رو از باشگاه پرسپولیس، به باشگاه سپاهان منتقل میکنه و حقوق سالانه این بازیکن 5 میلیارد تومان هستش. ایجنت، قراردادی با بازیکن منعقد کرده که سالانه 5 درصد کمیسیون خواهد گرفت. یعنی مثلاً در این حالت، بازیکن باید هرسالی که 5 میلیارد از باشگاه سپاهان دریافتی داره، 250 میلیون تومن به ایجنت پرداخت کنه. البته در بعضی موارد، باشگاهها میپذیرن که به جای بازیکن حق ایجنت رو پیدا کنن.
اینها کلیت آشنایی با ایجنت ورزشی. مطالب دقیق و کاملتر در مورد فعالیت ایجنتها و چگونگی کسب مجوز فیفا برای فعالیت در این حوزه، در سایت اسپولگ قرار گرفته.
دسترسی به مطالب مرتبط:
- منابع مطالعاتی حقوق ورزش چیست؟
- فرصتهای آکادمیک در حقوق ورزش چیست؟
- فرصتهای کاری در حقوق ورزش چیست؟