آشنایی با فرپلی مالی در یوفا
فرپلی مالی به چه معناست و سازوکار یوفا در اجرای مقررات مربوط به آن چگونه است؟ و آیا واقعا در قالب این مقررات ممکن است باشگاه‌های بزرگ و موفقی چون منچستر سیتی از حضور در لیگ قهرمانان اروپا محروم شوند؟
در یادداشت پیش رو به پاسخ پرسش‌های بالا خواهیم پرداخت؛ نخست چیستی مقررات فرپلی مالی را توضیح می‌دهیم و سپس روند و چگونگی رسیدگی به اختلافات و تخلفات مرتبط با این مقررات در یوفا را بررسی می‌‌کنیم.
معنا و هدف از فرپلی مالی چیست؟ در چه حالتی یک باشگاه ناقض این مقررات شناخته می‌شود؟
مقرارت مالی در جای‌جای فوتبال حضور دارند. در بطن هر اتفاق و وضعیتی می‌توان رد یک مقرره مالی را دید. از موارد مربوط به قرارداد میان باشگاه و بازیکن تا قوانینی که صلاحیت فرد برای مدیریت یک باشگاه را تعیین می‌کنند. اما اینجا قصد داریم از نوع خاصی از مقررات مالی صحبت کنیم: مقررات فرپلی مالی (Financial Fair Play: FFP) که اولین بار توسط یوفا ارائه و اجرا شدند. در حال حاضر یوفا این مقررات را در مورد مسابقاتی که برگزار می‌کند (لیگ قهرمانان اروپا و لیگ اروپا) به اجرا می‌گذارد. یعنی تیم‌هایی که در این مسابقات حضور دارند باید از مقررات فرپلی مالی یوفا تبعیت کنند.
این مقررات میزان بدهی را که یک باشگاه مجاز است داشته باشد محدود می‌کنند. این میزان را البته درآمد هر باشگاه مشخص می‌کند. آنها همچنین یک باشگاه را ملزم می‌کنند که پرداخت‌های سررسید خود را بپردازد. هدف عمده و اصلی این مقررات جلوگیری از هزینه کردن مازاد بر درآمد و مدیریت ضعیف مالی در باشگاه‌ها است که منجر به ورشکستگی یا مشکلات مالی فراوان می‌شوند.
اشتباه رایجی درباره مقررات FFP وجود دارد به این صورت که عموما گمان می‌کنند این مقررات برای ایجاد و حفظ تعادل رقابتی بین باشگاه‌های فوتبال وضع شده‌اند. یعنی هدف آنها نزدیک کردن توان رقابتی باشگاه‌های مختلف به یکدیگر از طریق ایجاد توازن مالی بین آنهاست. در حالی که هدف گذاری این مقررات ایجاد ثبات مالی در باشگاه‌ها است. درست است که این مقررات مانع از هزینه‌های مازاد و اضافی باشگاه‌ها می‌شوند اما این قید مازاد یا اضافی مطلق نیست، بلکه برای هر باشگاه رقمی منحصر به خود خواهد بود، چرا که بر اساس درآمدهای آن باشگاه تعیین می‌شود. پس باشگاه‌های متمول‌تر بیش از باشگاه‌های کوچک و کم‌درآمد اجازه هزینه کردن خواهند داشت. مقررات فرپلی مالی تنها سعی می‌کنند مانع از ایجاد هزینه و در واقع یک بدهی شوند که باشگاه توان پرداخت آن را (با توجه به وضعیت مالی و درآمدهایش) دارا نیست.
همین مساله البته موجب وارد آمدن انتقاداتی به این مقررات است با این ادعا که آنها مانع از ایجاد تعادل بین باشگاه‌ها و امکان باشگاه‌های کوچک‌تر برای صرف هزینه بیشتر و رقابت با باشگاه‌های بزرگتر می‌شوند. در گذشته امکان داشت که یک سرمایه‌گذار با خرید یک باشگاه کوچک و صرف هزینه‌های بسیار در آن، تبدیل به رقیب و هم‌رده‌ای برای تیم‌های بزرگ شود (آنچه که پیش از ایجاد فرپلی مالی در چلسی و منچسترسیتی رخ داد)، در حالی که با آغاز اجرای این مقررات، دیگر راه برای سرمایه‌گذاری‌هایی به این شکل بسته شده است.
مورد رسیدگی به تخلفات باشگاه منچستر سیتی در سال ۲۰۱۹ نیز در همین راستا است. ظاهرا در مورد برخی قراردادهای اسپانسرشیپ باشگاه، ارزش واقعی این قراردادها کمتر از مبالغی بوده است که تحت این عنوان به باشگاه وارد شده‌اند و مبالغ مازاد در واقع هزینه‌ای بوده است که مالک باشگاه در مغایرت با مقررات فرپلی مالی، به باشگاه تزریق کرده است. اما برای روشن‌تر شدن این ماجرا باید کمی بیشتر به جزئیات این مقررات بپردازیم.
اگر خیلی ساده در مقام توضیح برآییم، دو عبارت در مقررات فرپلی مالی یوفا کلیدی هستند: break-even requirements و overdue payables. عبارت اولی به معنای الزام به -به اصطلاح- سر به سر بودنِ هزینه‌ها و درآمدهاست. این محدودیت در بازه‌های سه ساله اعمال می‌شود. عبارت دوم هم که به معنای معوقات پرداختی است که از موعد آنها گذشته باشد. یوفا باشگاه‌ها را ملزم می‌کند که چنین پرداختی‌هایی را نسبت به سایر باشگاه‌ها، بازیکنان، کارکنان و مقامات مالیاتی نداشته باشند.
باشگاه‌ها البته اجازه دارند در یک بازه سه ساله هزینه‌ای ۵ میلیون یورو بیشتر از درآمدهای خود داشته باشند. آنها می‌توانند حتی این مبلغ را در صورتی که از طرف صاحب (صاحبان) باشگاه یا یک شخص مرتبط (a related party) تامین شود تا میزان مشخصی افزایش دهند که این میزان مثلا برای بازه سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ مبلغ ۳۰ میلیون یورو بود. این که شخص مرتبط شامل چه کسانی می‌شود و معیار تعریف و تشخیص چیست از حوصله این یادداشت خارج است اما نکته‌ای احتمالا قابل توجه در پرونده منچستر سیتی در این بخش وجود دارد.
مبالغی که از طرف مالک یا یک شخص مرتبط وارد باشگاه می‌شوند قاعدتا باید مشمول این ۳۰ میلیون یورو مازاد بر درآمد که یوفا مجاز کرده است محاسبه شوند، مگر در حالتی که این مبالغ در واقع به عنوان درآمد باشگاه و طی یک معامله با ارزش منصفانه (fair value) وارد باشگاه شوند. برای مثال اگر یک شخص مرتبط، اسپانسر باشگاه شود و ارزش منصفانه این قرارداد اسپانسرشیپ ۱ میلیون یورو باشد، اما او قراردادی با مبلغ ۱۰ میلیون یورو با باشگاه ببندد، این ۹ میلیونِ اضافه‌تر بر ارزش منصفانه، جزئی از آن ۳۰ میلیونی محاسبه خواهد شد که یوفا مجاز دانسته است. حال اگر مجموع چنین مبالغی در یک بازه سه ساله از حدی که یوفا تعیین کرده فراتر رود، باشگاه ناقض مقررات FFP شناخته شده و متحمل مجازات‌های یوفا خواهد شد. به نظر می‌رسد که منچستر سیتی نیز این بخش از مقررات را نقض نموده است (البته قطعا به صورتی پیچیده‌تر از این توضیحات).
روند رسیدگی به اختلافات و تخلفات مرتبط با فرپلی مالی در بخش کنترل مالی باشگاه در یوفا چگونه است؟
مقرراتِ FFP شامل ایجاد بخشی در یوفا بود با عنوان Club Financial Control Body: CFCB که این بخش در واقع مسئول مستقیم رسیدگی به پرونده‌های مربوط به نقض این مقررات در یوفا است و خود شامل دو قسمتِ investigatory chamber و adjudicatory chamber، یعنی تحقیقاتی و قضایی می‌شود. کارکرد این دو قسمت را می‌توان تا حدودی شبیه به کارکرد دادسرا و دادگاه در نظام حقوق کیفری کشور خودمان دانست؛ در مرحله اول تحقیقات لازم پیرامون پرونده انجام می‌گیرد و در صورت تشخیصِ این بخش، پرونده برای مرحله قضایی و صدور رای به بخش دوم فرستاده می‌شود. در مرحله تحقیقاتی، امکان رسیدن به یک توافق بین CFCB و باشگاه مورد نظر برای حل مشکل نیز وجود دارد که در صورت عدم توافق پرونده به بخش قضایی ارجاع می‌شود.
اختلافاتی که در بخش قضایی رسیدگی می‌شوند، معمولا نه بین دو باشگاه بلکه بین یک باشگاه و یوفا هستند. آرای صادره، در دیوان داوری ورزش (CAS) قابل تجدیدنظر هستند. در پایان، اگر از تمام جزئیات ظریف و تخصصی درباره رسیدگی به پرونده‌های فرپلی مالی در یوفا که در این یادداشت نمی‌گنجد گذر کنیم، باید گفت که مجازات‌های یوفا در این خصوص گستره قابل توجهی دارند؛ از هشدار، اخطاریه و جریمه‌های مالی تا مجازات‌های تعلیقی و محرومیت از پنجره‌های نقل و انتقالات و مسابقات یوفا قابل تصور است.
مواردی چون سابقه باشگاه در نقض مقررات، دادن اطلاعات نادرست و غیردقیق و نادیده گرفتن قوانین نیز از عوامل تشدید مجازات هستند. بنابراین، در هر پرونده خاص باید دید که یوفا با توجه به این فاکتورهای مختلف در تعیین مجازات، آیا یک باشگاه را مستحق شدیدترین نوع آن یعنی محرومیت از مسابقات اروپایی تشخیص خواهد داد یا نه.
*** تمامی حقوق مربوط به این مطلب متعلق به گروه حقوق ورزش اسپولگ است. استفاده از تمام یا بخشی از این مطلب، تنها در صورت ذکر کامل نام نویسنده و گروه حقوق ورزش اسپولگ مجاز است.