نیاز به اصلاح و به روز رسانی مقررات در فدراسیون فوتبال ایران
مقدمه:
فدراسیون فوتبال دارای مقررات مختلفی است که غالب آن‌ها با الگوبرداری از مقررات فیفا تدوین شده است. در این یادداشت، وضعیت تعدادی از مقررات محوری و کاربردی فدراسیون فوتبال، از لحاظ به روز بودن و تطابق با آخرین مقررات فیفا را بررسی می‌کنیم.
جدا از اساسنامه فدراسیون فوتبال به عنوان بالاترین سند حقوقی فوتبال کشور که پس از کش و قوس‌های فراوان، به تازگی در آذر 1399 اصلاح و به روز رسانی شد و بررسی آن باید به صورت مجزا انجام شود، سایر مقررات مرتبط با رکن قضایی فدراسیون از جمله مقررات انضباطی، مقررات اخلاق و از سوی دیگر، مقررات نقل و انتقال و وضعیت بازیکنان و آیین دادرسی کمیته وضعیت بازیکنان، مدت‌‌ها است که به روز‌رسانی نشده‌اند. در ذیل، جدول این مقررات، آخرین وضعیت بروز رسانی آن‌ها در ایران و در کنار آن آخرین به روز رسانی این مقررات در فیفا ارائه میگردد.
مقررات انضباطی:
مقررات انضباطی فدراسیون فوتبال ایران، اگرچه به لحاظ تاریخ اصلاح، در مقایسه با سایر مقررات شرایط بهتری دارد، اما بایستی این موضوع مورد توجه قرار گیرد که صرفاً چند ماه پس از آخرین تاریخ اصلاح آیین نامه انضباطی در ایران، آیین‌نامه‌ی انضباطی فیفا، پس از تغییرات حداقلی که هر ساله داشته است، نهایتاً بعد از 15 سال، به صورت قابل توجهی اصلاح شده و تغییرات متعدد و مهمی در این مقررات اعمال شد. در نسخه‌ی جدید، این مقررات از 147 ماده به 72 ماده کاهش یافت و به کلی ساختار آن تغییر کرد. متاسفانه، پس از گذشت بیش از دو سال از لازم الاجرا شدن آخرین نسخه از مقررات انضباطی فیفا، مقررات ایران همگام با مقررات فیفا به روز رسانی نشده است و دارای ایرادات متعددی است.
برای مثال در مقررات انضباطی فدراسیون فوتبال ایران، مدت مرور زمان تخلفات دوپینگ، 8 سال تعیین شده است، در حالی که در مقررات فیفا و وادا (آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ)، این مدت 10 سال تعیین شده و فدراسیون‌ها هم باید عیناً همین مدت را در نظر بگیرند.
در آخرین اصلاح مقررات انضباطی فیفا، حداقل میزان جریمه مرتبط با تخلفات تبعیض نژادی، به 10 مسابقه افزایش یافت، اما همچنان در آیین‌نامه فدراسیون، حداقل 5 مسابقه در نظر گرفته شده است. طبق آیین‌نامه جدید انضباطی فیفا، کلیه تخلفات مرتبط با دستکاری در نتیجه بازی Match Manipulation چه مربوط به داخل زمین و چه موارد مربوط به خارج زمین، باید در کمیته انضباطی فیفا رسیدگی شود، اما این تغییرات همچنان در مقررات فدراسیون ایران دیده نمیشود. این تغییر مقررات در این راستا بوده است که کمیته اخلاق فیفا بتواند بر بخش اصلی صلاحیت خود، یعنی رسیدگی به تخلفات حوزه‌ی اخلاق حرفه‌ای، مانند تعارض منافع، دریافت و دادن رشوه، سوءاستفاده از منابع، سو استفاده از موقعیت و موارد مربوط به شرط بندی بپردازد.
کد اخلاق:
یکی دیگر از مهم ترین مقررات فوتبالی که تمامی افراد فعال در حوزه ی فوتبال باید در راستای آن اقدامات خود را مطابق سازند و کمیته اخلاق هم براساس آن اقدام به رسیدگی و صدور رای میکند، کد اخلاق فیفا است. از آخرین به روز رسانی یکی از مهم‌ترین مقررات فدراسیون، یعنی مقررات اخلاق، بیش از 7 سال میگذرد. در مقایسه با سایر مقررات اشاره شده، مقررات اخلاق فدراسیون وضعیت نامناسب تری از لحاظ شرایط به روز بودن، دارد و بایستی در اسرع وقت بروز رسانی گردد. در طی این سال‌ها، کد اخلاق فیفا مرتباً اصلاحات داشته و به روز رسانی شده است.
مقررات نقل و انتقال و وضعیت بازیکنان:
مقررات نقل و انتقال و وضعیت بازیکنان، شرایط نقل و انتقال بازیکنان، نحوه و شرایط انعقاد قراردادها و ثبت بازیکنان را مشخص میکند. کمیته وضعیت بازیکنان فدراسیون، بر پایه‌ی همین مقررات به اختلافات قراردادی مختلف، مانند اختلاف بازیکن و مربی با باشگاه‌ها، یا اختلاف دو باشگاه و...، صدور رای مینماید.
مقررات نقل و انتقال و وضعیت بازیکنان فدراسیون فوتبال، با الگوبرداری از مقررات فیفا تدوین شده است. اما متاسفانه، از سال 1396 یعنی بیش از 4 سال است که این مقررات اصلاح نشده است. این در حالی است که مقررات نقل و انتقال و وضعیت بازیکنان فیفا، در طی این سال‌ها، مرتباً اصلاحاتی داشته و در برخی موارد این اصلاحات محوری هم بوده‌اند. برای نمونه، فیفا با توجه به نقایص موجود در مقررات خود، در آخرین اصلاح، ضمایمی در خصوص شرایط قراردادی مربیان فوتبال و همچنین قوانین حمایتی مربوط به فوتبال زنان به مقررات نقل و انتقال اضافه نمود. اما این اصلاحات در مقررات ایران وارد نشده است. به طور خاص در بخش نامه شماره 1743 فیفا آمده است که مقررات مربوط به فوتبال بانوان باید ظرف مهلت 6 ماه در سطح ملی هم اعمال شود، اما با پایان این مدت 6 ماهه، همچنان اقدامی صورت نگرفته است.
این عدم به روز رسانی مقررات، به طرق مختلف میتواند ذینفعان فوتبال رو متضرر نماید. برای مثال، در خصوص نحوه‌ی محسابه‌ی حق آموزش، در مقررات فدراسیون عدد و رقم هایی در جدول برای محاسبه درج شده است که مربوط به بیش از 4 سال پیش است. عدم تغییر و به روز رسانی این اعداد، باعث میشود باشگاه‌های آموزش دهنده براساس این جدول، عملاً نتوانند بهره مالی چندانی از دریافت حق آموزش ببرند و متضرر شوند. در شرایط فعلی فوتبال کشور که باشگاه‌ها در بالاترین سطح هم به سختی از پس مسائل مالی خود بر می آیند، این نوع مشکلات باعث میشود که باشگاه‌های آموزش دهنده بازیکنان از معدود فرصت‌ها برای کسب درآمد محروم شوند.
این شرایط برای آیین دادرسی کمیته وضعیت بازیکنان هم وجود دارد و در طی این چند سال، به روز رسانی نداشته است. با الگو قراردادن اصلاحات انجام شده توسط فیفا و همچنین عیب‌یابی فرآیند رسیدگی در کمیته وضعیت بازیکنان با استفاده از این تجربه‌ی 4 ساله، اصلاح و به روز رسانی مقررات آیین دادرسی کمیته وضعیت میتواند کمک قابل توجهی در جهت بهبود عملکرد این کمیته و فرآیندهای رسیدگی نماید.
جمع بندی:
بایستی در نظر داشت که نیاز به اصلاح و به روز رسانی مقررات در فدراسیون فوتبال محدود به موارد بالا نیست و در این اینجا صرفاً سعی شد به موارد اصلی و خلاصه‌ای از هر کدام اشاره شود. برای مثال، آیین نامه برگزاری مسابقات لیگ برتر و دسته اول کشور که در سال 1398 به تصویب رسیده است نیز دارای اشکالات متعدد شکلی و ماهوی متعددی است که بایستی اصلاح آن در دستور کار قرار گیرد.
امید است که در فرصت پیش رو تا شروع فصل آینده، مقررات اصلاح شده و رکن قضایی فدراسیون و همچنین کمیته وضعیت بازیکنان، برپایه‌ی مقرراتی که در هماهنگی کامل با مقررات فیفا قرار دارند، عملکرد خود را پیش بگیرند و اقدام به رسیدگی و صدور رای نمایند.
- نویسندگان: روزبه وثوق‌احمدی - امیر ارسلان اسکندری