«چه کسی به بازی ویدئویی فیفا اجازه‌ی استفاده از نام و چهره ی من را داد؟»
حق بر چهره‌ی بازیکنان فوتبال، برای اولین بار توسط دیوان عالی انگلستان به طور کامل تعریف شد، اما در ادامه، به دلیل خلاء قانونی در قوانین حقوق ورزش، چالش‌های متعددی در استفاده از آن به‌وجود آمد.
در این یادداشت، با بررسی ماجرای اظهارات بازیکنان مطرح فوتبال در خصوص سوءاستفاده از نام و تصویرشان در بازی ویدئویی فیفا۲۱، به مفاهیم مرتبط و رویه‌ی قانونی موجود در این امر می‌پردازیم.
این یادداشت بر اساس نوشته‌ای از Espen Euberg، داور دیوان داوری ورزش، نوشته شده است.
در ۲۳ نوامبر ۲۰۲۰، زالاتان ابراهیموویچ، مهاجم فعلی باشگاه آث‌میلان ایتالیا، مطلب زیر را در حساب کاربری توئیتر خود منتشر کرد:
«چه کسی به بازی فیفا ۲۱ اجازه‌ی استفاده از نام و چهره‌ی من را داده است؟ من عضو FIFPro نیستم و مطمئن هستم که به فیفا (FIFA) و یا FifPro هیچوقت اجازه نداده‌ام که با استفاده از نام من درآمد کسب کنند. شخصی در حال سوءاستفاده از اسم و صورت من، بدون هیچگونه توافق و قراردادی است. باید بررسی و تحقیق شروع شود.»
گرت بیل نیز، که در آن زمان تحت قرارداد با تاتنهام بود، با رویکردی مشابه به او بازخورد نشان داد:
«فیف پرو (FifPro) چیست؟ باید بررسی و تحقیق شروع شود.»
اظهارات دو تن از بزرگترین ستاره‌های فوتبال دنیا بیانگر این است که شرکت EA Sports بدون کسب اجازه، از نام و تصاویر آنها در بازی ویدئویی فیفا استفاده می‌کند.
سوال مطرح‌شده این است که چه چیزی این حق را به شرکت EA Sports می‌دهد تا از حق بر تصویر این دو بازیکن فوتبال مانند نام و یا شباهت ظاهری آنها در بازی ویدئویی فیفا استفاده کند.برای پاسخ به این سوال بهتر است ابتدا با عناوین مطرح‌شده در چالش مورد بحث بیشتر آشنا شویم.
حق بر تصویر بازیکنان فوتبال به چه معناست؟
حق بر تصویر، به معنای حق استفاده از نام، نام مستعار، تصویر، شباهت ظاهری، صدا، آرم، شماره تیم، ویدئو، اطلاعات بیوگرافی، نمایش گرافیکی یا الکترونیکی و یا هرگونه نمایش دیگری به منظور یک هدف تجاری و یا تبلیغاتی و نیز حق بر نمایندگی از آن و یا هرگونه حق دیگری در رابطه با نام، شهرت، عکس، خدمات تبلیغاتی و یا عملکرد بازیکن و در نهایت، حق بر ثبت این گونه از حقوق را در‌بر‌می‌گیرد.
قانون‌گذاری در خصوص حق بر تصویر بازیکنان حرفه‌ای فوتبال در حقوق ورزش صورت نگرفته است، با این حال، حق بر تصویر بر اساس اصل آزادی قراردادها تفسیر می‌شود.
حق بر چهره‌ی بازیکنان فوتبال در پرونده‌ای توسط دیوان عالی انگلستان به طور کامل تعریف شد.در ابتدای فعالیت ورزشی یک بازیکن، حق بر تصویر او تنها متعلق به خود بازیکن است و هیچ شخصی نمی‌تواند بدون کسب رضایت وی، از حق بر تصویر او استفاده کند. ولی با امضای قرارداد با باشگاه، باشگاه اجازه ی استفاده از حق تصویر بازیکن را، به عنوان روشی برای بازاریابی باشگاه به دست می‌آورد.
EA Sports چیست؟
بخشی از شرکت هنرهای الکترونیک (Electronic Arts) است که بازی‌های ویدئویی را طراحی و منتشر می‌کند. فیفا (FIFA) یکی از محبوب‌ترین بازی‌های ویدئویی این شرکت است که هر سال نسخه‌ی جدید آن منتشر می‌شود. قبل از انتشار اولین بازی در سال ۱۹۹۳، این شرکت مجوز رسمی استفاده از نام فیفا را از فدراسیون بین المللی فوتبال (FIFA) دریافت کرد. این بازی شامل اسامی و تصاویری از لیگ‌ها، باشگاه‌ها و بازیکنان است که همگی در دنیای واقعی فوتبال وجود دارند.
سوال اصلی، این است که آیا این دو بازیکن رضایت خود در خصوص استفاده از حق بر تصویرشان را به شرکت EA Sports داده‌اند و یا خیر.
پاسخ شرکت EA Sports
این شرکت در جواب اذعان داشته است که برای استفاده از تصاویر این دو بازیکن، حقوق قراردادی داشته است. این شرکت، این مجوزها را به‌طور مستقیم از لیگ‌ها، تیم‌ها و بازیکنان دریافت می‌کند. هم‌چنین، برای شبیه‌سازی یک بازی معتبر و برای در اختیار داشتن بیشترین مقدار بازیکن، با FIFPRO نیز همکاری دارد. یکی از مهم‌ترین ارگان‌ها که به کسب حق بر تصویر بازیکنان و اعطای آن به شرکت هایی مثل شرکت هنرهای الکترونیک می‌‌پردازد، اتحادیه فیف‌پرو (FIFPRO) است. اتحادیه جهانی بازیکنان فوتبال یا همان فیف‌پرو در واقع واسطه‌ای میان صنعت بازی‌های رایانه‌ای و بازیکنان و باشگاه‌ها است و در جهت کسب رضایت آنها به منظور استفاده از حق بر چهره‌ی بازیکنان فعالیت می‌کند.
در موضوع مورد بحث نیز، حق استفاده از تصویر زلاتان را از طریق قرارداد با باشگاه میلان و حق استفاده از تصویر گرت بیل( و تمامی بازیکنان تاتنهام) را از طریق لیگ برتر فوتبال انگلیس(Premier League ) کسب کرده است، ولی به طور مستقیم این اجازه را از بازیکنان نگرفته است. چالش مطرح‌شده این می‌تواند باشد که یک قرارداد کار، رابطه‌ای بین بازیکن و باشگاه را ایجاد می‌کند و هیچ رابطه‌ی قراردادی بین بازیکن و لیگ وجود ندارد و با توجه به بیانیه شرکت EA Sports، رضایت گرت بیل از طریق قرارداد بین باشگاه و لیگ و به طور غیرمستقیم صورت گرفته است.
با توجه به اینکه بیش از ۱۷۰۰۰ بازیکن در بازی ویدئویی فیفا حضور دارند، طبیعی است که راهکارهایی برای اعطای حق استفاده از چهره به شرکت EA Sports داده شود و اگر در ذیل قرارداد با بازیکن ذکر شود که بازیکن، به باشگاه اجازه ی بستن قرارداد با این شرکت را به منظور استفاده از حق بر تصویر خود می‌دهد، مشکلی وجود نخواهد داشت. اما این مسئله قابل بحث است که آیا باشگاه می‌تواند با استفاده از یک بند کلی در خصوص حق بر تصویر بازیکن، این اجازه را به هر شخص ثالثی مثل شرکت EA Sports بدهد یا خیر.
هم‌چنین، در یک قرارداد استاندارد لیگ برتر انگلیس، بین باشگاه و بازیکن، این حق به باشگاه داده می‌شود تا از حق بر تصویر بازیکن در جهت ارتقای باشگاه استفاده کند. اینکه آیا دادگاه صالح و یا دیوان داوری ورزش ادعای بازیکن مبنی بر عدم انتقال حق بر تصویر خود به شرکت EA Sports را می‌پذیرد، هنوز جای بحث دارد.
در نهایت، در پاسخ به اینکه آیا می‌توان به صرف قرارداد با بازیکن از چهره ی او استفاده کرد با توجه به شرایط می‌توان هم پاسخ بله داد و هم خیر.
باشگاه، در صورت عدم کسب رضایت از بازیکن در قرارداد، تنها هنگامی می‌تواند از چهره‌ی وی استفاده کند که بازیکن به عنوان عضوی از تیم باشگاه نمایش داده شود. در خصوص حق استفاده از چهره‌ی یک بازیکن به صورت اختصاصی هم اصل بر این است که این اجازه برای باشگاه نیست، اما در شرایطی باشگاه می‌تواند با در نظر گرفتن بند‌هایی در قرارداد، از این حق استفاده کند. البته گاهی ممکن است که خود بازیکن به صورت جداگانه با اسپانسری قرارداد داشته باشد که در این صورت باشگاه نمی‌تواند از بازیکن به نفع اسپانسری که ممکن است مخالف با اسپانسر فعلی و شخصی بازیکن باشد استفاده کند و قبل از هر کاری باید مذاکره با بازیکن صورت بگیرد.
لینک مطلب اصلی :
https://www.easportslaw.com/news/easports-image-rights-fifa