آشنایی با دیوان داوری بسکتبال - BAT

مطلب پیش رو ترجمه‌ای از این یادداشت است.

دنیای بسکتبال حرفه‌ای، یک جهان در حال حرکت دائمی است، و محور اصلی این فعالیت نه تنها در زمین بازی، بلکه پشت میزهای کار نیز قرار دارد، جایی که استراتژی‌ها و قراردادها تهیه و امضا می‌شوند. اما چه اتفاقی میافتد وقتی این توافقات نقض می‌شوند؟

تا اوایل دهه ۲۰۰۰، حدود ۴۰ درصد از قراردادهای بازیکنان بسکتبال توسط باشگاه ها نقض می‌شد، که این امر موجب ایجاد وضعیتی نامطلوب برای ورزشکاران، مربیان و نمایندگان آن‌ها می‌گردید. فدراسیون بین‌المللی بسکتبال (FIBA) با ایجاد دیوان داوری بسکتبالBAT، نهادی که برای برقراری تعادل و تضمین عدالت و سرعت در حل اختلافات طراحی شده بود، به این مسئله واکنش نشان داد.

در این پست ما نحوه تحول صحنه بین‌المللی بسکتبال توسط BAT و چشم اندازی جزئی از رویه‎های رسیدگی، اصول و تاثیر این نهاد متحول کننده داوری را بررسی خواهیم کرد.

مقدمه

در اوایل دهه ۲۰۰۰، تخمین زده می شد که حدود ۴۰ درصد از تمام قراردادهای بازیکنان بسکتبال توسط باشگاه‌های آن‌ها نقض می‌شد، زیرا در آن زمان نظام‌های حقوقی داخلی تمایل داشتند به نفع باشگاه‌ها و به ضرر بازیکنان بین‌المللی، مربیان و نمایندگان آن‌ها عمل کنند.

کمبود دانش و تجربه حقوقی بازیکنان، مربیان و نمایندگان بین‌المللی در قوانین اجباری ملی محل استقرار باشگاه‌ها، که معمولاً به طور پیش فرض اعمال می‌شد و بر توافقات قراردادی ارجحیت داشت، و مشکلات عملی برای اقدام حقوقی در یک کشور خارجی، با رسیدگی‌های حقوقی معمولاً طولانی مدت و اغلب پرهزینه، افراد خارجی را از ورود به دعاوی حقوقی منصرف می‌کرد و به مزیت ناعادلانه برای باشگاه‌ها کمک می‌نمود.

علاوه بر این، فدراسیون بین‌المللی بسکتبال برخلاف دیگر نهادهای حاکم ورزشی مانند فیفا، رویکرد "دوری‌گزینی" را در مورد قراردادهای کار بسکتبال و اختلافات مربوطه انتخاب کرده بود. بنابراین چارچوب نظارتی خاص یا نهاد قضایی داخلی برای تنظیم این موارد و تضمین ثبات قراردادی میان ذینفعان بسکتبال وجود نداشت.

این وضعیت باعث شد تا اعتبار مارکت بسکتبال زیر سوال برود، زیرا مکانیسم‌های حل اختلاف غیرقابل دسترس و نامناسب برای محیط پویای بسکتبال حرفه‌ای دیده می‌شدند.

در نتیجه، FIBA در سال ۲۰۰۷ دیوان داوری بسکتبال (BAT) را ایجاد کرد، با هدف راه اندازی یک نهاد داوری مستقل و نوآورانه تخصصی در اختلافات مرتبط با بسکتبال که می توانست تصمیمات را به موقع و مقرون به صرفه صادر کند.

دیوان داوری بسکتبال یک نهاد داوری مستقل است که توسط دادگاه فدرال سوئیس (SFT) در چارچوب مواد ۱۷۶ قانون حقوق بین‌الملل خصوصی سوئیس (PILA) به رسمیت شناخته شده است.

به دلیل ویژگی‌های منحصربفرد آن، این دیوان تاکنون مهمترین رسیدگی کننده به اختلافات قراردادی در بسکتبال بوده است، به گونه ای که تعداد پرونده‌هایی که در این دیوان حل وفصل می شوند هر ساله بیشتر شده و با بیش از ۱۹۰۴ درخواست داوری از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۲۲ روبرو شده است.

این مقاله اول جنبه‌های رویه‌ای مربوطه تعیین شده در قواعد داوری BAT (مقرراتBAT ) را که رسیدگی ساده، سریع، مقرون به صرفه و منصفانه به اختلافات را تسهیل می کنند، مورد بررسی قرار می دهد.

ویژگی‌های دیوان داوری بسکتبال

چه کسانی می توانند اختلافی را به دیوان داوری بسکتبال ارجاع دهند؟

هرچند دیوان داوری بسکتبال (BAT) در درجه اول برای حل اختلافات بین باشگاه‌ها، بازیکنان و نمایندگان طراحی شده است، اما در واقعیت هر طرفی که در اختلافی ناشی از دنیای بسکتبال درگیر است می‌تواند در این دیوان دعوایی مطرح کند، مشروط بر اینکه FIBA و بخش‌های آن مستقیماً در اختلاف دخیل نباشند.

دلیل منع FIBA و بخش‌های آن از طرح دعوی در BAT این است که در اکثر حوزه‌های قضایی، از جمله سوئیس(که BAT در آنجا مستقر است)، یک دیوان ‌تواند مستقل در نظر گرفته شود اگر یکی از اطراف اختلاف بر تعیین داوران آن تاثیرگذار باشد و در این مورد، FIBA کنترل غیرمستقیم بر تعیین داوران دارد و مسئول تعیین رئیس و نایب رئیس BAT است.

علاوه بر این، هرچند BAT طراحی شده تا خودش هزینه‌های خود را متقبل شود، اما FIBA تامین مالی دیوان داوری بسکتبال را برای اطمینان از عملکرد مناسب آن تضمین می‌کند.

بنابراین، برای ارجاع یک اختلاف به دیوان BAT، لازم است که طرفین به صورت کتبی موافقت کنند تا اختلاف خود را به این دیوان داوری ارجاع دهند.

این توافق می‌تواند از قبل انجام شود، با درج یک شرط داوری به نفع BAT در قراردادهایشان، یا بعداً (حتی زمانی که اختلاف از قبل وجود داشته است) با توافق کتبی برای ارجاع اختلاف بهBAT.

رویه استاندارد BAT به اختصار

برای آغاز رسیدگی در BAT، شاکی باید یک "درخواست داوری" (RFA) را از طریق ایمیل به دبیرخانه BAT ارسال کند که شامل برخی حداقل محتوا بوده و همراه با پرداخت یک "هزینه غیرقابل استرداد رسیدگی" (NRF) باشد که مقدار آن بستگی به ارزش اختلاف دارد.

ارزش NRF در آخرین ویرایش مقررات BAT تعدیل شد تا بار مالی روی استفاده‌کنندگان کاهش یابد و BAT برای پرونده‌های با ارزش پایین نیز در دسترس‌تر شود. برای مثال، NRF برای پرونده‌هایی با ارزش اختلاف تا ۲۵۰۰۰ یورو از ۱۵۰۰ یورو به ۱۰۰۰ یورو کاهش یافت.

سپس دبیرخانه BAT پرونده را باز می‌کند و رئیس BAT از ابتدا (prima facie) تعیین می‌کند که آیا موضوع قابل داوری است یا خیر. در صورت مثبت بودن، رئیس BAT یک داور منفرد را از فهرست BAT تعیین می‌کند.

نکته مهم این است که برخلاف دیگر دیوان‌های ورزشی مانند CAS، در BAT امکان تشکیل هیئت داوری متشکل از بیش از یک داور برای طرفین وجود ندارد و این شخص داور فقط از یک فهرست بسته انتخاب می شود.

پس از آن، به خوانده مهلت کوتاهی برای تسلیم "پاسخ" داده می شود که باید شامل حداقل محتوایی مانند هرگونه دفاع علیه صلاحیت BAT یا هر ادعای متقابل و موارد دیگر باشد.

لازم به ذکر است که اگر دفاع علیه صلاحیت در پاسخ ارائه نشود، بر اساس ماده 186.2 PILA، خوانده از انجام آن در آینده منع خواهد شد.

در این بین، دبیرخانه BATپیش پرداخت هزینه‌ها را تعیین می‌کند که معمولاً به طور مساوی توسط طرفین پرداخت می شود، مگر اینکه یکی از طرفین سهم خود را پرداخت نکند که در آن صورت، طرف دیگر باید سهم پرداخت نشده را بپردازد تا رسیدگی ادامه یابد.

پیش پرداخت اولیه هزینه‌ها برای یک "رأی بدون دلایل صریح" از ۶۰۰۰ یورو تجاوز نخواهد کرد، در حالی که برای اختلافاتی که ارزش آن‌ها از ۱۰۰.۰۰۰ یورو بیشتر نیست، این هزینه‌های اولیه از ۹۰۰۰ یورو تجاوز نمی‌کند تا دسترسی به داوری BAT تسهیل شود.

برای تضمین رسیدگی‌های سریع و مقرون به صرفه، که از ویژگی‌های اصلی دیوان داوری بسکتبال هستند، رسیدگی‌ها معمولاً براساس یک دور ارائه مدارک کتبی و بدون برگزاری جلسه استماع صورت می گیرند، مگر اینکه داور منفرد پس از مشورت با طرفین، برخلاف آن تصمیم بگیرد.

بر این اساس، داوران اغلب دستورات رویه ای صادر می کنند و از طرفین می خواهند که مدارک اضافی ارائه دهند یا به سوالات خاصی برای روشن شدن مسائل نامشخص پاسخ دهند.

علاوه بر این، در برخی موارد، داور می‌تواند برگزاری جلسه استماع را منوط به پرداخت مبلغ اضافی پیش پرداخت هزینه‌ها توسط یک یا هر دو طرف کند.

در طول رسیدگی، طرفین می توانند تقاضای توقف کار را بدهند و اگر چنین درخواستی بیش از ۲ ماه (به تنهایی یا در ترکیب با توقف(های) قبلی) باشد، هزینه توقف به مبلغ ۵۰۰ یورو برای هر دوره توقف تا ۶ ماه اعمال خواهد شد.

همچنین امکان آن وجود دارد که طرفین در طول رسیدگی به توافق برسند، با این گزینه که توافق در قالب یک "رأی توافقی" تنظیم شود که ارزش و قابلیت اجرای یک رأی داوری را خواهد داشت.

نکته جالب این است که رئیس BAT می‌تواند به داور در مورد شکل رأی پیشنهادهایی ارائه دهد و بدون تأثیر بر آزادی تصمیم گیری داور، توجه وی را به نکات ماهوی نیز جلب کند.

همچنین، به منظور توسعه رویه قضایی یکنواخت BAT، رئیس BAT می‌تواند با سایر داوران مشورت کند یا به آن‌ها اجازه دهد در مورد برخی مسائل پرونده در دست رسیدگی با یکدیگر مشورت کنند.

در نهایت، رأی باید حداکثر شش (۶) هفته پس از اتمام رسیدگی داوری یا پرداخت هرگونه مانده پیش پرداخت هزینه‌ها (هر کدام دیرتر باشد) صادر شود.

آرا باید به صورت کتبی و با ذکر دلایل صادر شوند، به استثنای پرونده‌هایی که ارزش آنها از ۵۰۰۰۰ یورو تجاوز نمی‌کند که به طور پیش فرض بدون ذکر دلایل صریح صادر می شوند، مگر اینکه (i) یکی از طرفین درخواست صدور رأی با ذکر دلایل را در یک بازه زمانی خاص ارائه دهد و مبلغ اضافی ۳۰۰۰ یورو را به BAT پرداخت کند، یا (ii) رئیس BAT تشخیص دهد که رأی باید به دلایل منافع عمومی و توسعه رویه قضایی BAT با ذکر دلایل صادر شود.

رأی پس از ابلاغ به طرفین نهایی و لازم الاجرا تلقی می‌شود (مگر اینکه به SFT یا CAS تجدیدنظر شود) یا اگر رأی نتواند به یکی از طرفین ابلاغ شود، زمانی که در وب سایت FIBA منتشر شود، برای آن طرف نهایی و لازم الاجرا تلقی می گردد، مشروط بر اینکه طرف از داوری و تعیین داور به طور مقتضی مطلع شده باشد.

رویه جدید POP در BAT

به عنوان یک نوآوری، از ۱ فوریه ۲۰۲۴،BAT یک رویه جدید سریع و مقرون به صرفه تر موسوم به "رویه دستور پرداخت" یا POP را اجرا خواهد کرد.

این رویه قابل مقایسه با احکام غیابی در دادگاه‌های دولتی است و با هدف ایجاد مکانیسمی برای دسترسی به BAT در اختلافات کم ارزش برای کسانی که توانایی مالی پرداخت هزینه‌های داوری را ندارند و با در نظر گرفتن این واقعیت که در تعداد قابل توجهی از رسیدگی‌های BAT، خوانده شرکت نمی کند، ایجاد شده است.

به جای تسلیم RFA، خواهان می‌تواند به جای آن یک "درخواست دستور پرداخت" (POR) را از طریق سامانه آنلاین BAT ارسال کند، همراه با پرداخت هزینه پردازش ۱۰۰۰ یورو، مشروط بر اینکه (i)  POP بین طرفین توافق شده باشد و این توافق شامل ادعای مورد نظر باشد، (ii) خوانده یک شخصیت حقوقی باشد، (iii) ادعا ماهیت مالی داشته باشد، (iv) ادعا چند ادعای متفاوت ناشی از روابط حقوقی مختلف را یکجا ارائه ندهد، و (v) مبلغ اصلی از ۱۵۰۰۰ یورو (بدون احتساب جریمه‌ها و بهره) تجاوز نکند.

پس از ارسال POR، اگر خوانده هیچ اعتراضی نداشته باشد، BAT یک دستور پرداخت نهایی صادر می‌کند که یک عنوان نهایی و لازم الاجرا خواهد بود. در صورت اعتراض (و پرداخت هزینه پرونده ۱۰۰۰ یورو توسط خوانده) اختلاف از رویه معمول BAT که در بالا توضیح داده شد، پیروی خواهد کرد.

نکته جالب این است که در رویه POP، نیازی به پرداخت پیش پرداخت هزینه نیست و حداکثر کمک هزینه حقوقی به خواهان ۱۰۰۰ یورو خواهد بود که هزینه مورد نیاز برای داوری BAT را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.

در عوض، بار پرداخت پیش پرداخت هزینه به خوانده منتقل می شود، در صورتی که خوانده بخواهد ایراداتی را مطرح کند یا استدلال‌های حقوقی و موضوعی علیه خواهان داشته باشد.

راه های اعتراض به آرای BAT و نحوه اجرای آن‌ها:

اعتراض به آرای BAT

همانطور که در ابتدای این مقاله توضیح دادیم، از آنجایی که BAT یک دیوان داوری سوئیسی واقعی تحت قوانین سوئیس محسوب می‌شود، رسیدگی‌های آن تابع فصل ۱۲ قانون حقوق بین الملل خصوصی سوئیس (PILA) است.

در این راستا، بر اساس ماده 191 PILA، هرگونه اعتراض به یک رأی داوری فقط می‌تواند ظرف ۳۰ روز پس از ابلاغ به طرفین در دادگاه فدرال سوئیس (SFT) ثبت شود، مشروط بر اینکه طرفین از حق تجدیدنظرخواهی در SFT بر اساس ماده 192.1 PILA چشم پوشی نکرده باشند.

نکته مهم این است که طرفین فقط می‌توانند در موارد بسیار محدود مندرج در ماده 190.2 PILA از SFT درخواست نقض رأی را داشته باشند:

رأی داوری فقط در موارد زیر می تواند نقض شود:

الف. اگر عضو منفرد هیئت داوری به درستی تعیین نشده یا هیئت داوری به درستی تشکیل نشده باشد؛

ب. اگر هیئت داوری اشتباهاً صلاحیت را پذیرفته یا رد کرده باشد؛

ج. اگر هیئت داوری خارج از ادعاهای اقامه شده رأی داده یا یکی از ادعاها را رسیدگی نکرده باشد؛

د. اگر اصل رفتار برابر با طرفین یا حق استماع آن‌ها در یک رسیدگی ترافعی نقض شده باشد؛

ه. اگر رأی با نظم عمومی ناسازگار باشد.

در صورتی که SFT یک اعتراض را بر این اساس که هیئت داوری اشتباهاً صلاحیت را رد یا پذیرفته است (بند ب ماده 192.2 PILA) پذیرفته باشد، ممکن است تصمیم جدیدی را جایگزین رأی مورد اعتراض کند. اما در تمام موارد دیگر،SFT موضوع را برای بازنگری به BAT ارجاع خواهد داد.

از طرف دیگر، طرفین داوری می‌توانند همواره بر اساس اصل استقلال اراده، در موافقتنامه داوری خود رویه داوری چندمرحله‌ای را پیش بینی کنند. بنابراین امکان آن وجود دارد، هرچند نادر است، که طرفین توافق کنند رأی BAT را براساس ماده R47 کد CAS در CAS مورد اعتراض قرار دهند.

اما با توجه به اینکه BAT یک نهاد قضایی داخلی یک نهاد حاکم ورزشی(مانند FIFA DRC یا FIFA PSC) نیست، بلکه یک دیوان داوری مستقل است، می توان این سوال را مطرح کرد که آیا تعیین یک رویه داوری دومرحله ای در موافقتنامه داوری معقول و ارزشمند است؟ زیرا با این کار، مزایای قواعد BAT (رسیدگی ساده، سریع و مقرون به صرفه) کاملاً از بین می رود.

اجرای آرای BAT

در آخر، باید اهمیت وجود مکانیسم‌های اجرایی سریع و موثر را در صورت عدم تمکین یکی از طرفین به رأی داوری را بررسی کنیم.

همانند بسیاری از آرای داوری بین المللی، آرای BAT می‌توانند از طریق کنوانسیون نیویورک ("NY Convention") اجرا شوند، مشروط بر اینکه در صلاحیت قضایی یک کشور عضو این کنوانسیون قرار گیرد.

با این حال، اجرای یک رأی از طریق این روش، گزینه ایده آلی نیست، زیرا معمولاً طولانی است، نیازمند کمک یک وکیل محلی است و بسیاری از حوزه‌های قضایی اختلافات مربوط به کار را غیرقابل داوری می‌دانند، بنابراین با خطر رد شناسایی و اجرای رأیی که با چنین موضوعاتی سروکار دارد، روبرو می‌شوند.

با در نظر گرفتن این موارد، می‌توان گفت که کارآمدترین و عملی‌ترین مکانیسم اجرایی از طریق فرآیند انضباطی FIBA و فدراسیون‌های ملی بسکتبال است. در سطح بین‌المللی، FIBA یک مکانیسم داخلی را برای تحمیل مجازات به طرفینی که از رأی BAT تمکین نمی کنند (فقط قابل اعمال بر فدراسیون ملی، باشگاه، بازیکن، مربی یا نمایندگان) ایجاد کرده است.

از جمله مجازات‌های ممکن، که می‌توانند به صورت تجمعی و بیش از یک بار اعمال شوند، جریمه‌های نقدی تا سقف ۱۵۰۰۰۰ فرانک سوئیس، لغو مجوز FIBA برای نمایندگان بازیکنان یا عضویت WABC برای مربیان، ممنوعیت انتقال بین‌المللی یا حضور در مسابقات بین‌المللی با تیم ملی برای بازیکنان، یا ممنوعیت ثبت بازیکنان جدید و/یا ممنوعیت شرکت در مسابقات بین‌المللی باشگاهی برای باشگاه ها را می توان نام برد.

هر مجازاتی می‌تواند در پنل تجدیدنظر FIBA مورد اعتراض قرار گیرد.

در مقابل، در سطح ملی، FIBA از فدراسیون‌های عضو خود می‌خواهد که به طور فعال تمامی اقدامات لازم را برای اطمینان از اینکه طرف نقض کننده یک رأی BAT در مهلت تعیین شده توسط FIBA آن را به طور کامل اجرا کند، انجام دهند. برای این منظور، فدراسیون‌های ملی معمولاً مکانیسم‌های داخلی با مجازات‌های داخلی بیشتر را نیز در نظر می‌گیرند تا بر طرف مربوطه برای تمکین به رأی نادیده گرفته شده BAT فشار وارد کنند.

ما به پایان این مقاله رسیدیم که در آن نشان دادیم چگونه دیوان داوری بسکتبال، بسکتبال حرفه ای را وارد عصر جدیدی از شفافیت و انصاف کرده و خود را به عنوان یک نهاد داوری مستقل و قبل از همه، نوآورانه تثبیت کرده است. BAT در طول سال‌ها به یک ابزار کلیدی برای حل و فصل سریع اختلافات تبدیل شده است، و رویه جدید دستور پرداخت یا POP باعث بهبود آمار فعلی خواهد شد.