مروری بر شیوه‌های تعیین سرنوشت تیم‌های هم امتیاز در 5 لیگ برتر اروپایی
مقدمه
فوتبال به عنوان یکی از محبوب‌ترین ورزش‌ها در سراسر جهان، هرساله میلیون‌ها نفر را به خود جذب می‌کند. در این میان، لیگ‌های معتبر اروپایی از جمله لیگ برتر انگلیس، لالیگا اسپانیا، بوندسلیگا آلمان، سری آ ایتالیا و لیگ ۱ فرانسه، به دلیل حضور بازیکنان و تیم‌های بزرگ و سطح بالای رقابت، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. در این لیگ‌ها، تیم‌ها برای کسب عنوان قهرمانی، سهمیه حضور در رقابت‌های اروپایی و یا فرار از سقوط به دسته‌های پایین‌تر، با یکدیگر رقابت نزدیکی دارند.
با توجه به اهمیت جایگاه تیم‌ها در جدول رده‌بندی، گاهی اوقات پیش می‌آید که در پایان فصل، دو یا چند تیم امتیازات برابری کسب کنند. در چنین شرایطی، تعیین رتبه نهایی تیم‌ها و قهرمان لیگ، نیازمند قوانین و مقررات دقیق و شفافی است تا بر اساس آن، عملکرد تیم‌ها ارزیابی شده و جایگاه نهایی آن‌ها در جدول رده‌بندی تعیین شود.
برای بررسی دقیق این قوانین در ۵ لیگ معتبر اروپایی، به مستندات قانونی زیر استناد شده است:
- لیگ برتر انگلیس: مقررات لیگ برتر فوتبال انگلیس (Premier League Handbook)
- لالیگا اسپانیا: مقررات عمومی رقابت‌های فدراسیون فوتبال اسپانیا (Reglamento General RFEF)
- بوندسلیگا آلمان: مقررات رقابت‌های بوندسلیگا (Lizenzierungsordnung / LO)
- سری آ ایتالیا: مقررات سازماندهی مسابقات فدراسیون فوتبال ایتالیا (Norme Organizzative Interne della F. I. G. C. / NOIF)
- لیگ ۱ فرانسه: مقررات مسابقات حرفه‌ای فدراسیون فوتبال فرانسه (Règlement des Championnats de France de Football Professionnel)
هدف از نگارش این مقاله، که در دفتر حقوق ورزش اسپولگ و توسط آقای روزبه وثوق احمدی، وکیل متخصص حقوق ورزش تهیه شده، بررسی دقیق و مفصل قوانین مربوط به نحوه تعیین رتبه‌بندی تیم‌های هم امتیاز در پایان فصل در پنج لیگ معتبر اروپایی است. در هر بخش، ابتدا به معرفی لیگ مورد نظر و تاریخچه آن خواهیم پرداخت، سپس قوانین کلی رتبه‌بندی و همچنین مقررات مربوط به تیم‌های هم امتیاز را بر اساس مستندات قانونی ذکر شده، بررسی خواهیم کرد. در ادامه، نمونه‌هایی از فصل‌های گذشته که شاهد هم امتیازی تیم‌ها بوده‌ایم را مرور کرده و نحوه تعیین رتبه نهایی آن‌ها را مورد تحلیل قرار خواهیم داد. در نهایت نیز به بررسی عادلانه بودن این قوانین در هر یک از لیگ‌ها خواهیم پرداخت.
با مطالعه این مقاله، خوانندگان محترم با قوانین مهم و سرنوشت‌ساز رتبه‌بندی در لیگ‌های معتبر اروپا آشنا خواهند شد و درک بهتری از نحوه تعیین جایگاه تیم‌های هم امتیاز، با استناد به مقررات رسمی هر لیگ، پیدا خواهند کرد. امیدواریم این مقاله، اطلاعات جامع و مفیدی را در اختیار علاقه‌مندان به فوتبال قرار دهد.
بخش اول: لیگ برتر انگلیس
لیگ برتر انگلیس (Premier League) یکی از معتبرترین و پرطرفدارترین لیگ‌های فوتبال در جهان است که از سال ۱۹۹۲ تاکنون برگزار می‌شود. این لیگ، هرساله از ماه آگوست آغاز شده و تا ماه مه سال بعد ادامه پیدا می‌کند. در لیگ برتر انگلیس، ۲۰ تیم حضور دارند که در یک فصل ۳۸ بازی انجام می‌دهند؛ به این صورت که هر تیم دو بار (یک بار در خانه و یک بار در خانه حریف) به مصاف سایر تیم‌ها می‌رود.
در پایان هر فصل از رقابت‌های لیگ برتر انگلیس، تیم‌ها بر اساس امتیازات کسب شده در جدول رده‌بندی قرار می‌گیرند. برای کسب امتیاز، سیستم سه امتیازی حاکم است، بدین معنا که با هر برد، تیم‌ها ۳ امتیاز و با هر تساوی، ۱ امتیاز کسب می‌کنند. پس از پایان ۳۸ هفته رقابت، تیمی که بیشترین امتیاز را به دست آورده باشد، به عنوان قهرمان لیگ برتر انگلیس شناخته می‌شود.
اما در برخی فصل‌ها، ممکن است دو یا چند تیم در پایان فصل امتیازات برابری کسب کنند. در چنین شرایطی، برای تعیین رتبه نهایی تیم‌ها در جدول رده‌بندی، از معیارهای دیگری استفاده می‌شود:
1. تفاضل گل: اولین معیاری که برای تعیین رتبه تیم‌های هم امتیاز در نظر گرفته می‌شود، تفاضل گل است. تفاضل گل، حاصل تفریق گل‌های خورده از گل‌های زده توسط یک تیم در طول فصل است. هر تیمی که تفاضل گل بیشتری داشته باشد، در رتبه بالاتری قرار می‌گیرد.
2. گل‌های زده: اگر دو یا چند تیم دارای امتیاز و تفاضل گل برابر باشند، تعداد گل‌های زده توسط آن‌ها در طول فصل، ملاک تعیین رتبه خواهد بود. تیمی که تعداد گل‌های بیشتری به ثمر رسانده باشد، رتبه بالاتری کسب می‌کند.
3. رویارویی مستقیم: چنانچه با لحاظ کردن دو معیار فوق نیز همچنان تیم‌ها دارای شرایط برابر باشند، نتیجه بازی‌های رودررو میان آن‌ها در طول فصل، تعیین کننده خواهد بود. به این ترتیب، تیمی که در مجموع دو بازی رفت و برگشت، نتیجه بهتری کسب کرده باشد، در رتبه بالاتر قرار خواهد گرفت. اگر دو تیم در بازی‌های رودررو با تساوی به کار خود پایان داده باشند، تعداد گل‌های زده در خانه حریف، معیار بعدی است.
4. پلی آف: در نهایت، اگر با در نظر گرفتن تمامی موارد بالا، باز هم تکلیف رتبه دو یا چند تیم در جدول رده‌بندی مشخص نشد، ممکن است بازی پلی آف میان آن‌ها برگزار شود تا تکلیف تیم برتر روشن شود. البته این اتفاق بسیار نادر است و معمولا سایر معیارهای ذکر شده، برای تعیین رتبه تیم‌ها کفایت می‌کند.
برای درک بهتر این موضوع، به چند مثال از فصل‌های گذشته لیگ برتر انگلیس اشاره می‌کنیم:
فصل ۱۱-۲۰۱۰: در این فصل، منچستر یونایتد و چلسی در پایان ۳۸ هفته، هر دو ۷۷ امتیاز کسب کردند. اما از آنجا که تفاضل گل منچستر یونایتد +۴۱ و چلسی +۳۶ بود، منچستر یونایتد به عنوان قهرمان شناخته شد.
فصل ۹۶-۱۹۹۵: در پایان این فصل، منچستریونایتد و نیوکاسل هر دو ۷۸ امتیاز داشتند و در رده‌های اول و دوم قرار گرفتند. علیرغم اینکه هر دو دارای تفاضل گل یکسان +۳۵ بودند، اما منچستر ۷۳ گل زده داشت و نیوکاسل ۶۶ گل، بنابراین منچستر قهرمان شد.
فصل ۱۹-۲۰۱۸: در این فصل نسبتا نزدیک، ولورهمپتون و واتفورد با کسب ۵۷ امتیاز در رده‌های هفتم و هشتم قرار داشتند. تفاضل گل هر دو تیم نیز +۱ بود. با این حال، ولورهمپتون با ۴۷ گل زده در مقابل ۵۲ گل خورده، در مقایسه با ۵۲ گل زده و ۵۹ گل خورده واتفورد، در رده هفتم ایستاد.
به طور کلی، قوانین تعیین رتبه‌بندی تیم‌های هم امتیاز در لیگ برتر انگلیس، منطقی و عادلانه به نظر می‌رسد. اولویت دادن به تفاضل گل و تعداد گل‌های زده، معیارهای مناسبی برای ارزیابی عملکرد کلی تیم‌ها در طول فصل است. همچنین، در نظر گرفتن نتایج بازی‌های رودررو، به ارزیابی مستقیم عملکرد تیم‌ها در مقابل یکدیگر کمک می‌کند. در واقع، هدف از وضع این قوانین، تعیین عادلانه و منصفانه جایگاه تیم‌ها در جدول رده‌بندی است؛ به نحوی که تیم برتر، با در نظر گرفتن عملکرد بهتر در کل فصل، بالاتر از سایر رقبا قرار گیرد.
البته ممکن است در مواردی همچنان اختلاف میان تیم‌ها به حداقل برسد و حتی پس از اعمال تمام قوانین ذکر شده، باز هم شرایط برابر باشد. در چنین شرایطی، برگزاری مسابقات پلی آف، تصمیم منطقی به نظر می‌رسد. با این حال، همان طور که گفته شد، بروز چنین شرایطی بسیار نادر است و تقریبا در تمام فصل‌های لیگ برتر انگلیس، با استناد به قوانین فوق، رتبه نهایی تیم‌های هم امتیاز مشخص شده است.
بخش دوم: لالیگا اسپانیا
لالیگا اسپانیا (La Liga) یکی دیگر از لیگ‌های معتبر و جذاب فوتبال اروپاست که از سال ۱۹۲۹ برگزار می‌شود. این لیگ نیز مشابه لیگ برتر انگلیس، ۲۰ تیم دارد که در یک فصل ۳۸ بازی انجام می‌دهند.
در پایان هر فصل از رقابت‌های لالیگا، تیم‌ها بر اساس امتیازات به دست آمده در جدول رده‌بندی قرار می‌گیرند. در لالیگا نیز سیستم سه امتیازی حاکم است، یعنی هر برد ۳ امتیاز و هر تساوی ۱ امتیاز برای تیم‌ها به همراه دارد.
حال، اگر در پایان فصل دو یا چند تیم امتیازات برابری کسب کنند، برای تعیین رتبه نهایی آن‌ها از معیارهای زیر استفاده می‌شود:
1. نتایج رویارویی مستقیم: برخلاف لیگ برتر انگلیس، در لالیگا اولین معیار برای تعیین رتبه تیم‌های هم امتیاز، نتایج بازی‌های رودررو میان آن‌هاست. به این ترتیب که ابتدا امتیازات کسب شده توسط تیم‌ها در دو بازی رفت و برگشت با یکدیگر محاسبه می‌شود و هر تیم که امتیاز بیشتری کسب کرده باشد، در رتبه بالاتر قرار خواهد گرفت.
2. تفاضل گل در رویارویی مستقیم: اگر تیم‌ها در بازی‌های رودررو، امتیازات برابری کسب کرده باشند، تفاضل گل آن‌ها در این بازی‌ها ملاک تعیین رتبه خواهد بود.
3. گل‌های زده در رویارویی مستقیم: چنانچه تفاضل گل تیم‌ها در بازی‌های رودررو نیز برابر باشد، تعداد گل‌های زده توسط هر تیم در این بازی‌ها، معیار بعدی است.
4. تفاضل گل در کل فصل: اگر با در نظر گرفتن سه معیار فوق همچنان رتبه تیم‌ها مشخص نشد، تفاضل گل آن‌ها در تمامی ۳۸ بازی فصل، ملاک عمل خواهد بود.
5. گل‌های زده در کل فصل: در گام بعدی، اگر تفاضل گل کلی تیم‌ها برابر بود، تعداد گل‌های زده توسط آن‌ها در طول فصل مورد توجه قرار می‌گیرد.
6. ضریب Fair Play: در نهایت، چنانچه همه شرایط بالا برابر بود، ضریب Fair Play که بر اساس تعداد کارت‌های زرد و قرمز تیم‌ها در فصل محاسبه می‌شود، عامل تعیین کننده رتبه خواهد بود. تیمی که از این نظر وضعیت بهتری داشته باشد، رتبه بالاتری کسب می‌کند.
با چند مثال از فصل‌های گذشته لالیگا اسپانیا، کاربرد این قوانین را مرور می‌کنیم:
فصل ۰۷-۲۰۰۶: در این فصل، رئال مادرید و بارسلونا در پایان فصل با کسب ۷۶ امتیاز در صدر جدول قرار گرفتند. با این حال، از آنجا که بارسلونا در دو بازی رودررو، ۲ بر ۰ و ۳ بر ۳ مقابل رئال به نتیجه دست یافته بود، در رتبه اول قرار گرفت.
فصل ۱۴-۲۰۱۳: در این فصل، بارسلونا و اتلتیکو مادرید در پایان ۳۸ هفته ۸۷ امتیاز کسب کردند. از آنجا که نتیجه دو بازی رودررو آن‌ها ۰-۰ و ۱-۱ مساوی بود و در سایر معیارها از جمله تفاضل گل، گل زده و ضریب Fair Play نیز برابر بودند، اتلتیکو به لطف قانون گل زده در خانه حریف به عنوان قهرمان شناخته شد.
فصل ۲۰-۲۰۱۹: در این فصل، رئال سوسیه‌داد و ختافه با کسب ۵۶ امتیاز به ترتیب در رده‌های ششم و هفتم ایستادند. از آنجا که در بازی‌های رودررو، هر دو تیم یکدیگر را ۲-۱ شکست داده بودند و در بقیه معیارهای رده‌بندی نیز برابر بودند، در نهایت ضریب Fair Play ملاک قرار گرفت که رئال سوسیه‌داد وضعیت بهتری داشت.
اگر بخواهیم قوانین تعیین رتبه تیم‌های هم امتیاز در لالیگا را بررسی کنیم، می‌توان گفت اولویت دادن به نتایج بازی‌های رودررو میان تیم‌ها، نشان از اهمیت عملکرد مستقیم آن‌ها در برابر یکدیگر دارد. به عبارت دیگر، لالیگا ابتدا سعی می‌کند تیم برتر را در چارچوب رقابت‌های مستقیم آن‌ها مشخص کند. با این حال، معیارهای تکمیلی دیگر مانند تفاضل گل، تعداد گل زده و ضریب Fair Play نیز در نظر گرفته می‌شود تا در نهایت رتبه‌بندی عادلانه و دقیقی صورت پذیرد.
استفاده از ضریب Fair Play به عنوان آخرین معیار نیز نکته جالبی است که نشان می‌دهد لالیگا به رفتار و انضباط تیم‌ها در طول فصل اهمیت می‌دهد. تیمی که کمتر مرتکب خطا شده و کارت‌های کمتری دریافت کرده، از این قانون منتفع خواهد شد. این معیار می‌تواند انگیزه بیشتری به تیم‌ها بدهد تا بازی جوانمردانه و منصفانه‌ای در طول فصل به نمایش بگذارند.
بخش سوم: بوندسلیگا آلمان
بوندسلیگا (Bundesliga) بالاترین سطح فوتبال باشگاهی در کشور آلمان است که از سال ۱۹۶۳ برگزار می‌شود. این لیگ ۱۸ تیم دارد و هر فصل آن شامل ۳۴ هفته است.
در پایان هر فصل از رقابت‌های بوندسلیگا، تیم‌ها بر اساس امتیازات کسب شده رده‌بندی می‌شوند. در این لیگ نیز سیستم امتیازدهی مشابه سایر لیگ‌های اروپایی است و هر برد ۳ امتیاز و هر تساوی ۱ امتیاز برای تیم‌ها در پی دارد.
حال، اگر در پایان فصل دو یا چند تیم امتیازات برابری داشته باشند، برای تعیین جایگاه نهایی آن‌ها در جدول رده‌بندی از معیارهای زیر استفاده می‌شود:
1. تفاضل گل: اولین معیار برای رده‌بندی تیم‌های هم امتیاز در بوندسلیگا، تفاضل گل آن‌ها در پایان فصل است. تیمی که تفاضل گل بیشتری داشته باشد، در رتبه بالاتر قرار خواهد گرفت.
2. گل‌های زده: اگر تفاضل گل تیم‌ها برابر بود، تعداد گل‌های زده توسط آن‌ها در طول فصل ملاک تعیین رتبه خواهد بود. تیمی که گل‌های بیشتری به ثمر رسانده باشد، رتبه بهتری کسب می‌کند.
3. رویارویی مستقیم: چنانچه تیم‌ها در معیارهای قبلی برابر باشند، نتیجه بازی‌های رودررو آن‌ها ملاک عمل قرار می‌گیرد. در این صورت، ابتدا امتیازات کسب شده توسط تیم‌ها در بازی‌های رفت و برگشت با یکدیگر محاسبه شده و تیمی که در این بازی‌ها امتیاز بیشتری گرفته، رتبه بالاتری خواهد داشت.
4. پلی آف: اگر همچنان با لحاظ کردن معیارهای بالا، رتبه تیم‌ها مشخص نشد، ممکن است یک بازی پلی آف در زمین بی‌طرف برگزار شود تا تکلیف تیم برتر روشن شود. با این حال، رسیدن به چنین شرایطی بسیار نادر است.
برای درک بهتر نحوه اجرای این قوانین، به چند نمونه از فصل‌های گذشته بوندسلیگا اشاره می‌کنیم:
فصل ۱۹-۲۰۱۸: در پایان این فصل، بوروسیا دورتموند و لایپزیش با کسب ۷۶ امتیاز به ترتیب در رده‌های دوم و سوم جدول قرار گرفتند. اگرچه هر دو تیم امتیاز برابری داشتند، اما دورتموند با تفاضل گل ۳۷+ در مقایسه با ۳۴+ لایپزیش، رتبه دوم را از آن خود کرد.
فصل ۱۶-۲۰۱۵: در این فصل، اینگلوشتات و دارمشتات هر دو با ۴۰ امتیاز فصل را به پایان بردند. از آنجا که تفاضل گل دو تیم نیز برابر ۰ بود، تعداد گل‌های زده ملاک قرار گرفت که اینگولشتات با ۳۳ گل زده در برابر ۳۸ گل خورده، بالاتر از دارمشتات با ۳۸ گل زده و ۴۳ گل خورده ایستاد.
فصل ۸۳-۱۹۸۲: در این فصل، هامبورگ و وردربرمن با کسب ۴۶ امتیاز به پایان رسیدند. پس از برابری دو تیم در معیارهای تفاضل گل و گل زده، نتایج بازی‌های رودررو آن‌ها مورد توجه قرار گرفت. در بازی رفت، وردربرمن با نتیجه ۵-۲ به برتری رسیده بود و در بازی برگشت، هامبورگ ۴-۱ پیروز شد. جمع گل‌های رد و بدل شده ۷-۶ به سود هامبورگ بود، بنابراین این تیم به عنوان قهرمان شناخته شد.
بررسی قوانین بوندسلیگا در تعیین رتبه تیم‌های هم امتیاز نشان می‌دهد که این لیگ ابتدا تلاش می‌کند بر اساس عملکرد کلی تیم‌ها در طول فصل، تیم برتر را مشخص کند. اولویت اول تفاضل گل است که شاخص خوبی برای ارزیابی کیفیت کلی عملکرد تیم‌ها در یک فصل است. در کنار آن، تعداد گل‌های زده نیز مد نظر قرار می‌گیرد تا تیم‌هایی که از نظر تهاجمی وضعیت بهتری داشته‌اند، مزیت بیشتری در رده‌بندی داشته باشند.
اگرچه نتایج بازی‌های رودررو در بوندسلیگا در اولویت سوم قرار دارد، اما این شاخص نیز برای مقایسه مستقیم عملکرد تیم‌ها در برابر یکدیگر مفید است. به این ترتیب، بوندسلیگا در نهایت رتبه تیم‌ها را بر اساس تمامی جوانب عملکرد آن‌ها تعیین می‌کند تا یک ارزیابی جامع و منصفانه صورت پذیرد.
بخش چهارم: سری آ ایتالیا
سری آ (Serie A) بالاترین سطح فوتبال باشگاهی در کشور ایتالیا است و یکی از معتبرترین لیگ‌های فوتبال اروپا و جهان محسوب می‌شود. این لیگ از سال ۱۸۹۸ برگزار می‌شود و در حال حاضر ۲۰ تیم در آن حضور دارند که طی ۳۸ هفته به رقابت با یکدیگر می‌پردازند.
در پایان هر فصل از رقابت‌های سری آ، تیم‌ها بر اساس امتیازات جمع‌آوری شده در جدول رده‌بندی قرار می‌گیرند. مشابه اکثر لیگ‌های اروپایی، در سری آ نیز هر پیروزی ۳ امتیاز و هر تساوی ۱ امتیاز برای تیم‌ها به ارمغان می‌آورد.
حال، اگر در پایان فصل دو یا چند تیم امتیازات برابری کسب کنند، برای تعیین جایگاه آن‌ها در جدول نهایی، معیارهای زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
1. نتایج رویارویی مستقیم: اولین معیار برای تعیین رتبه تیم‌های هم امتیاز در سری آ، نتایج حاصل از بازی‌های رودرروی آن‌ها با یکدیگر است. در این صورت، ابتدا امتیازات کسب شده توسط تیم‌ها در بازی‌های رفت و برگشت محاسبه می‌شود و تیمی که در مجموع این بازی‌ها امتیاز بیشتری به دست آورده باشد، در رتبه بالاتر قرار می‌گیرد.
2. تفاضل گل در رویارویی مستقیم: اگر تیم‌ها از نظر امتیازات کسب شده در بازی‌های رودررو برابر باشند، تفاضل گل آن‌ها در همین بازی‌ها ملاک عمل قرار می‌گیرد. تیمی که تفاضل گل بهتری در رویاروی مستقیم داشته باشد، رتبه بالاتری کسب خواهد کرد.
3. تفاضل گل کلی: چنانچه تیم‌ها در بازی‌های رودررو نیز شرایط برابری داشته باشند، تفاضل گل آن‌ها در کل فصل (۳۸ بازی) در نظر گرفته خواهد شد. به این ترتیب، تیمی که تفاضل گل بهتری در طول فصل به ثبت رسانده باشد، رتبه برتری را از آن خود خواهد کرد.
4. قانون گل زده در خانه حریف: اگر معیارهای بالا نتوانند رتبه تیم‌ها را تعیین کنند، قانون گل زده در خانه حریف مورد توجه قرار می‌گیرد. طبق این قانون، در صورت تساوی کامل شرایط دو یا چند تیم در بازی‌های رودررو، تیمی که موفق به زدن گل بیشتر در زمین حریف شده باشد، در رتبه بالاتر قرار خواهد گرفت.
5. پلی آف: در صورتی که با اعمال هیچ یک از معیارهای بالا نتوان رتبه تیم‌ها را تعیین کرد، بازی پلی آف در زمین بی‌طرف برگزار خواهد شد تا تکلیف تیم برتر مشخص شود. البته چنین اتفاقی بسیار به ندرت روی می‌دهد.
برای بررسی نحوه اجرای این قوانین در عمل، به چند مثال از فصل‌های اخیر سری آ اشاره می‌کنیم:
فصل ۲۰-۲۰۱۹: در پایان این فصل، آتالانتا و اینتر هر دو با کسب ۷۸ امتیاز، به ترتیب در رده‌های سوم و چهارم قرار گرفتند. از آنجا که دو تیم در رویارویی‌های مستقیم به تساوی ۱-۱ در خانه و ۰-۰ در خانه حریف رسیده بودند، تفاضل گل کلی ملاک عمل قرار گرفت. آتالانتا با تفاضل گل ۵۰+ بالاتر از اینتر با ۴۵+ ایستاد.
فصل ۱۳-۲۰۱۲: در این فصل، یوونتوس و ناپولی در پایان ۳۸ هفته، با کسب ۷۸ امتیاز در رده‌های دوم و سوم قرار گرفتند. در بازی‌های رودرروی دو تیم، یوونتوس ۲-۰ در تورین به برتری رسید و ناپولی در ناپل ۱-۱ مساوی کرد. بنابراین با توجه به امتیاز بیشتر یوونتوس در این بازی‌ها (۴ در برابر ۱)، این تیم در جایگاه دوم ایستاد.
فصل ۰۱-۲۰۰۰: در این فصل، آ. ث. میلان و یوونتوس در پایان فصل با ۷۳ امتیاز برابر شدند. دو تیم در بازی رفت در تورین به تساوی ۲-۲ رسیدند و در بازی برگشت در سن سیرو نیز ۰-۰ مساوی کردند. بنابراین طبق قانون گل زده در خانه حریف، میلان با دو گلی که در تورین وارد دروازه حریف کرده بود، بالاتر از یوونتوس قرار گرفت.
تحلیل قوانین سری آ در خصوص تعیین رتبه تیم‌های هم امتیاز نشان می‌دهد که این لیگ تمرکز زیادی بر روی نتایج مستقیم تیم‌ها در برابر یکدیگر دارد. در واقع، اولویت نخست سری آ برای تشخیص تیم برتر، نگاه به بازی‌های رودرروی تیم‌هاست که این رویکردی متفاوت با بوندسلیگا محسوب می‌شود.
با این وجود، معیارهای دیگر مانند تفاضل گل کلی و قانون گل زده در خانه حریف نیز در نظر گرفته می‌شود تا تیم‌ها از جنبه‌های مختلف با یکدیگر مقایسه شوند. همچنین، به نظر می‌رسد در سری آ احتمال برگزاری بازی پلی آف در صورت برابری کامل شرایط، بیشتر از لیگ‌های دیگر است، چرا که بازی‌های رودررو و قانون گل زده در خانه حریف می‌توانند در بسیاری از موارد به تعیین تیم برتر منجر شوند.
در نهایت، به نظر می‌رسد قوانین سری آ نیز همانند سایر لیگ‌های بزرگ اروپایی، هدفشان ارائه یک ارزیابی عادلانه و دقیق از عملکرد تیم‌ها در کل فصل و به خصوص در بازی‌های حساس و تعیین کننده است تا جایی که حتی بر اساس گل‌های زده در خانه حریف نیز می‌توان رتبه تیم‌ها را مشخص کرد.
بخش پنجم: لیگ ۱ فرانسه
لیگ ۱ فرانسه (Ligue ۱) از سال ۱۹۳۲ به طور منظم برگزار می‌شود و بالاترین سطح رقابت‌های باشگاهی فوتبال در این کشور محسوب می‌شود. از فصل ۲۴-۲۰۲۳، این لیگ با حضور ۱۸ تیم و در قالب ۳۴ هفته برگزار خواهد شد که طی آن هر تیم در مجموع ۳۴ بازی انجام خواهد داد (۱۷ بازی در نیم فصل اول و ۱۷ بازی در نیم فصل دوم). در پایان هر فصل، رده‌بندی تیم‌ها در جدول بر اساس امتیازات کسب شده مشخص می‌شود، به طوری که هر برد ۳ امتیاز و هر تساوی ۱ امتیاز برای تیم‌ها به ارمغان می‌آورد.
با این حال، در صورتی که در پایان فصل دو یا چند تیم امتیازات برابری داشته باشند، رتبه نهایی آن‌ها در جدول طبق معیارهای زیر تعیین می‌شود:
1-تفاضل گل کل: تیمی که در کل فصل تفاضل گل بهتری داشته باشد، رتبه بالاتر را کسب خواهد کرد.
2-امتیازات کسب شده در بازی‌های رودرروی تیم‌های هم امتیاز: در صورت برابری تفاضل گل کل، تیمی که در بازی‌های مستقیم بین تیم‌های هم امتیاز امتیازات بیشتری کسب کرده باشد، در رتبه بالاتر قرار می‌گیرد.
3-تفاضل گل در بازی‌های رودرروی تیم‌های هم امتیاز: اگر امتیازات در بازی‌های مستقیم نیز برابر بود، تیمی که در این بازی‌ها تفاضل گل بهتری داشته باشد رتبه برتر را به دست خواهد آورد.
4-تعداد گل زده در بازی‌های رودررو بین تیم‌های هم امتیاز: چنانچه تفاضل گل بازی‌های رودررو هم برابر باشد، تیمی که در این بازی‌ها گل‌های بیشتری زده باشد رتبه بالاتر را کسب می‌کند.
5-تعداد گل زده در خانه حریف در بازی‌های رودرروی تیم‌های هم امتیاز: اگر تعداد گل زده در بازی‌های مستقیم برابر بود، تیمی که در این بازی‌ها در خانه حریف گل‌های بیشتری به ثمر رسانده باشد، جایگاه بالاتری خواهد داشت.
6-تعداد کل گل‌های زده در فصل: در صورتی که همچنان تیم‌ها قابل تفکیک نباشند، تیمی که در کل فصل تعداد گل‌های بیشتری زده باشد، رتبه برتر را از آن خود خواهد کرد.
7-تعداد گل‌های زده در خانه حریفان در طول فصل: اگر تعداد کل گل‌های زده هم برابر باشد، تیمی که در کل فصل در خانه رقبا گل‌های بیشتری به ثمر رسانده باشد، در رده بالاتر قرار می‌گیرد.
8-امتیازFair Play (تعداد کارت‌های زرد و قرمز کمتر): در نهایت اگر با در نظر گرفتن تمامی معیارهای بالا باز هم نتوان تیم‌ها را از هم تفکیک کرد، تیمی که طی فصل کارت‌های زرد و قرمز کمتری دریافت کرده باشد، رتبه بالاتر را به دست می‌آورد.
اکنون به بررسی چند مثال از فصل‌های گذشته لیگ ۱ می‌پردازیم:
فصل ۱۷-۲۰۱۶: در این فصل، پاری سن ژرمن، المپیک لیون و موناکو هر سه با کسب ۷۸ امتیاز به کار خود پایان دادند. پاری سن ژرمن به لطف تفاضل گل ۵۶+ قهرمان شد. لیون با تفاضل گل ۲۹+ بالاتر از موناکو با ۲۵+ در رده دوم قرار گرفت.
فصل ۰۱-۲۰۰۰: در پایان این فصل، موناکو و پاری سن ژرمن هر دو ۶۵ امتیاز داشتند. اما موناکو با تفاضل گل ۳۷+ در مقایسه با ۳۲+ پاری سن ژرمن، قهرمان لیگ لقب گرفت. جالب است بدانید پاری سن ژرمن در هر دو بازی رفت و برگشت موناکو را شکست داده بود، اما این نتایج تأثیری در رده‌بندی نهایی نداشت.
بررسی قوانین مربوط به رده‌بندی تیم‌های هم امتیاز در لیگ ۱ فرانسه نشان می‌دهد که در وهله نخست به عملکرد کلی تیم‌ها در طول فصل (تفاضل گل و تعداد گل زده کل) توجه می‌شود و سپس نتایج بازی‌های مستقیم بین آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. این رویکرد شباهت زیادی به قوانین بوندسلیگا آلمان دارد. همچنین برخلاف لیگ برتر انگلیس، برگزاری بازی پلی آف برای تعیین رتبه تیم‌های کاملاً برابر پیش‌بینی نشده است. با این حال، در مجموع مقررات لیگ ۱ تلاش کرده است تا با دقت و جزئیات کافی، رتبه تیم‌های برابر در پایان فصل را به شکلی منصفانه و بر اساس عملکردشان در طول فصل تعیین کند.
نتیجه‌گیری
در این مقاله، به بررسی دقیق و مفصل قوانین رده‌بندی تیم‌های هم امتیاز در پنج لیگ معتبر اروپایی پرداختیم. مشاهده کردیم که هر لیگ، معیارهای خاص خود را برای رتبه‌بندی تیم‌ها در نظر گرفته و در برخی موارد، اولویت‌بندی این معیارها متفاوت است. به عنوان مثال، در لیگ برتر انگلیس و سری آ ایتالیا، نتایج بازی‌های رودررو تیم‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است، در حالی که در بوندسلیگا آلمان، لیگ ۱ فرانسه و لالیگا اسپانیا، تفاضل گل و تعداد گل‌های زده در اولویت قرار دارند.
با این حال، وجه مشترک تمامی این لیگ‌ها، تلاش برای ارزیابی جامع و منصفانه عملکرد تیم‌ها در طول فصل است. همه این لیگ‌ها، حداقل سه معیار مختلف را برای تعیین رتبه تیم‌های هم امتیاز در نظر می‌گیرند تا از زوایای گوناگون، تیم برتر را شناسایی کنند. همچنین، تقریبا در تمامی موارد، این قوانین کارایی لازم را برای تعیین رتبه تیم‌ها داشته‌اند و به ندرت پیش آمده که نیاز به برگزاری بازی پلی آف باشد. این نشان می‌دهد که فدراسیون‌های فوتبال در این کشورها، قوانین دقیق و شفافی را برای رتبه‌بندی تیم‌ها وضع کرده‌اند. در نهایت، باید گفت که وجود چنین قوانینی برای حفظ عدالت و جذابیت رقابت‌ها بسیار ضروری است. وقتی تیم‌ها بدانند که با وجود کسب امتیازات برابر، عملکرد کلی آن‌ها در طول فصل و نتایج بازی‌های خاص نیز در رده‌بندی نهایی تأثیرگذار خواهد بود، انگیزه بیشتری برای تلاش در همه بازی‌ها خواهند داشت. بنابراین، می‌توان گفت که قوانین موجود برای رتبه‌بندی تیم‌های هم امتیاز در لیگ‌های معتبر اروپا، اگرچه در جزئیات با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند، اما در مجموع از کارایی، دقت و عدالت لازم برخوردارند و به خوبی توانسته‌اند در فصول گذشته، جایگاه واقعی تیم‌ها را مشخص کنند.